Sayın Ahmet Emre BİLGİLİ
Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürü
Rehberlik Araştırma Merkezlerinde yaşanan sorunlar ve Çözüm Önerileri
1-Ramlar da yapılan iş ve işlemlerin birbirinden farklı olması her Ram da ayrı bir uygulama yapılması sorunlara neden olmaktadır.
2.Ramlar da test yapan testörlerin yeterliliklerinin olmaması yanlış değerlendirmelere neden olmaktadır. Özellikle yeterliliği olmayan testörlerin yaptığı testlerden dolayı Bakanlık hukuki sorunlar yaşayabilecektir. Son dönmede geliştirilen Asıs zeka testi ramlardaki uygulamaları sorunlar yaratmakta özellikle test sonuç puanları yüksek çıkmakta doğru sonuç vermemektedir. Dolayışı ile bu durum kamu kaynaklarının doğru kullanılmamasına neden olmaktadır.
3-Destek eğitimin önerilmemesi ile ilgili mevzuatta yeri olmayan ancak bürokratların oluşturduğu 17 maddelik liste ile engelli bireylerin eğitim hakkı engellenmektedir. Bu durum hak kaybına neden olmaktadır.
4. Özel eğitim; Bireysel ve grup eğitimi şeklinde düzenlenmesi gereken bir bütündür. Grup eğitimi kimlere verilmelidir sorusu bilimsel kriterlere göre değerlendirildiğinde, bulaşıcı hastalığı olan veya saldırgan davranışlar sergileyen bireyler dışında tüm engellilere verilmesi esastır.
Ayrıca, iller bazında değerlendirme yapıldığında, örneğin (a) ilinde %5 oranında
grup eğitimi önerilirken, (b) ilinde %65 oranında grup eğitimi önerilmektedir. Türkiye ortalaması %30 civarındadır. Sonuç itibariyle engelli bireylerin büyük çoğunluğu grup eğitiminden yararlanamamaktadır.
Talebimiz; İhtiyacı olan engelli bireylerin tümünün objektif bir standart dahilinde
grup eğitiminden yararlanmasıdır. Ayrıca, grup eğitimi önerilmemesi halinde bireysel eğitim süresinin 10 saat olarak uygulanmasına yönelik mevzuat değişikliğine
gidildiğinde iller bazındaki grup eğitimi verilmemesinden doğan dengesizliğe çözüm getirilmiş olacağı da düşünülmektedir.
5. Destek eğitim programları 2008 yılında onaylanarak yürürlüğe girmiştir. Bu programların revize gerekliliğini defaten gündeme getirmemize rağmen sonuç alınamamıştır.
Talebimiz; Derneğimiz görüşleri de alınarak destek eğitim programlarının revize çalışmaları başlamalıdır.
6.Özel Eğitim değerlendirme Kuruluna Yapılan itirazların değerlendirilmesinde, velinin görüşlerinin dikkate alınmaması ve çocuğun eğitimini veren/verebilecek kurumlar adına bir temsilcinin kurula çağrılmaması.
Talebimiz; Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği 43. Maddesinde Özel Eğitim Değerlendirme Kurulunun kimlerden oluşacağı açıkça belirtilmiştir. 43. maddenin 3. Bendi “Bu kurula ilgili bireyin velisi veya kendisi üye olarak katılır” 4. Bendi ise “Gerektiğinde görüşlerine başvurulmak üzere ilgili kurum ve kuruluşların personellerinin kurula katılımı sağlanır” denilmektedir. Bu vesileyle, velinin görüşlerinin dikkate alınması ve Çocuğu en iyi tanıyan eğitimcisinin kurula davet edilmesi ve görüşlerinin alınması pek çok tartışmayı sonlandıracaktır.
7.Rehberlik Araştırma Merkezleri, Özel Eğitim Değerlendirme kurullarınca, 2 ay, 4 ay, 6 ay gibi süreler içeren özel eğitim değerlendirme kurulu raporları verilmektedir. Bu durum engelli bireyin randevu alma-testler ve diğer süreçler bakımından sorunlar yaşanmasına neden olmakta, dolaylı olarak engelli bireyin destek eğitiminden yararlanabilmesi engellenmektedir.
Talebimiz; Bahse konu olan, kısa süreli raporların verilmesinin önlenmesi ve en az 1 yıl süreli raporların verilmesidir.
8.2 veya daha çok engeli olan bireylere, tek engeli olan bireyler kadar eğitim verilmektedir (Yani 8 bireysel eğitim ve verilirse 4 grup eğitimi). Bu da 2 veya daha çok engeli olan bireysel aleyhine bir duruma, eşitsizliğe sebep olmaktadır.
Talebimiz: Her engel grubu için ayrı ayrı 8 bireysel eğitim verilmeli ve grup eğitimleri değerlendirilmelidir.
9.Rehberlik Araştırma Merkezlerince, destek eğitimi talep eden engelli birey için engel durumu tanısı (teşhisi) konulması uygulamasına son verilmelidir. Rehberlik Araştırma Merkezleri Hastanelerin misyonunu yüklenmemelidir.
652 sayılı KHK nin 43 ncü maddesinde, engelli bireyin engel durumunun sağlık kurullarınca belirleneceği hüküm altına alınmıştır. Hal böyle iken,Rehberlik Araştırma
Merkezlerinin engelli bireyin zekâ düzeyini belirlemek amacıyla testler uyguladığı; sonucunda da hastanelerin verdiği sağlık kurulu raporlarını dikkate almadığı uygulamalar görülmektedir.
Talebimiz; Bahse konu uygulamaların sonlandırılmasının sağlanmasıdır. Rehberlik Araştırma Merkezlerinden beklentimiz eğitsel değerlendirme yapması ve uygun program ve modülleri belirlemesidir.
10. Özel Eğitim Değerlendirme Kurulu Raporlarının yenilenmesinde eski raporun bitiş tarihinin esas alınması sağlanmalıdır.
Engellibireyin raporlarının sona ereceği tarih bilindiğine göre yeni rapor için değerlendirme bu tarih dikkate alınarak yapılmalıdır.
Bir örnekle açıklarsak, Özel Eğitim Değerlendirme Kurulu Raporunun süresi 1 Mart 2019 tarihinde sona erecek engelli bireyin yeni raporunun başlangıç tarihi 2 Mart 2019 olmalı ve bu tarihten önce veliye raporun teslimi sağlanmalıdır.
Talebimiz; Yukarıda açıklamaya çalıştığımız üzere engelli bireyin eğitiminin sürekliliğini sağlayacak tedbirlerin alınmasıdır.
11.Rehberlik Araştırma Merkezlerine müracaat ederek, destek eğitiminden yararlanmak isteyen bireylere, bu yönde değerlendirme yapılması gerekirken, mesleki rehabilitasyona, iş okullarına, halk eğitim kurslarına vb. kurumlara yönlendirildiklerine rastlanılmaktadır.
Talebimiz; Destek eğitim programlarından yararlanmayı talep eden bireye bu yönde değerlendirme yapılması sağlanmalıdır. Rehberlik Araştırma Merkezlerinin görevi, engelli bireyin engelinden doğan farklılığını giderici tedbirleri almak, uygun “destek eğitim” programlarını önermek, yapılan eğitimlerin verimini artırabilmek için sisteme katkı vermektir.
12-Özel Eğitim ve Rehberlik Genel Müdürlüğü olarak özel eğitimin planlayıcısı ve bilimsel verilere dayanılarak dünya gerçekleri ile uyumlu politika belirlemek olmalıdır. Ancak gelinen noktada Genel Müdürlüğümüz dünyanın terk ettiği tecrit uygulaması olan Özel eğitim okulu uygulamasını yeniden ülke gündemine sokmaya çalışmaktadır. Dünya ayrıştırmadan vaz geçmişken sonuna kadar kaynaştırma bütünleştirme derken bizim kaynaştırmadan vaz geçip ayrıştırıcı izole eğitim sistemine geçmek istememiz engelliler ve ülkemiz adına son derece üzücüdür. Bu konu 2008 yılında yine gündeme gelmiş, ancak Sayın Cumhurbaşkanımızın insani duyarlılığı sayesinde kaynaştırmadan vazgeçilmeyeceği belirtilerek konu gündemden çıkarılmıştır.
Sonuç olarak; Rehberlik araştırma merkezleri arasında ciddi farklı uygulamaların olduğu, birlikteliği sağlayacak bir standardizasyon çalışmasına ihtiyaç duyulduğu düşünülmektedir. Ayrıca, Rehberlik araştırma merkezlerininpersonelinin çalışma yükü ve çalışma saatleri de gözönüne alınarak, diğer emsal personele göre daha fazla maddi imkânlardan yararlandırılması gerektiği de açıktır.
Saygılarımla. 09.01.2019
Yunus KILIÇ
Genel Başkan
